Komendant Policji w Kościanie zażądał ukarania osoby, która poruszała się w dniu 19 kwietnia 2020 r. bez zasłaniania ust i nosa i bez ważnych powodów,  za czyn określony w art. 54 Kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany. Wobec braku dobrowolnego przyjęcia mandatu sprawa została skierowana na drogę sądową.

Postanowieniem z dnia 03 czerwca 2020 r. Sąd Rejonowy w Kościanie odmówił jednak wszczęcia postępowania. Uznano bowiem, że nakaz zasłaniania ust i nosa uregulowany w Rozporządzeniu Rady Ministrów jest bezprawny. Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii były każdorazowo wydawane na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Na tej samej podstawie zostało wydane zarówno obowiązujące w dniu 19 kwietnia 2019 r. Rozporządzenie, na podstawie którego chciano ukarać mieszkańca gminy Czempin, jak również aktualnie obowiązujące  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2020 r.

Zgodnie z ww. ustawą w drodze rozporządzenia można ustanowić obowiązek stosowania środków profilaktycznych, ale jedynie wobec osób chorych i podejrzanych o zachorowanie.

Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii nakłada natomiast obowiązek zasłaniania ust i nosa wobec szerszej grupy osób tj. wobec osób również zdrowych i wobec których nie zachodzi podejrzenie choroby.

W ocenie  Sądu Rejonowego w Kościanie Rozporządzenie Rady Ministrów wykracza zatem poza ustawową delegację. Ponadto w ocenie Sądu Rozporządzenie jest niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji tj. zostało wprowadzone bez podstawy wskazanej w ustawie.

Nadto ustanowienie obowiązku zakrywania ust i nosa w drodze rozporządzenia stanowi także naruszenie art. 31 ust. 3 Konstytucji, zgodnie z którym ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Należy podkreślić, że zawsze, kiedy są jakiekolwiek wątpliwości co do zasadności wystawionego mandatu, nie należy go przyjmować. Brak przyjęcia mandatu otwiera bowiem możliwość obrony swoich praw przed sądem, a na podstawie omawianego wyżej orzeczenia można dojść do wniosku, że będą pojawiać się korzystne dla obywateli rozstrzygnięcia.

W razie wątpliwości lub pytań, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią JHC Adwokaci i Radcy Prawni w Opolu.