04
2.2025
Trybunał Sprawiedliwości UE rozstrzygnie pierwszą polską sprawę dotyczącą sankcji kredytu darmowego
W dniu 13 lutego br. o godzinie 9:30 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma rozstrzygnąć sprawę dotyczącą roszczeń opartych o sankcję kredytu darmowego. Jest to polska sprawa, która będzie pierwszą tego rodzaju sprawą z naszego kraju rozpatrywaną przez TSUE. Spore grono ekspertów uważa, iż wyrok, który zapadnie, będzie przełomowy i odbije się szerokim echem.
Czego dotyczy sprawa, w przedmiocie której orzeknie Trybunał?
TSUE będzie rozstrzygał w sprawie, w której sądem pierwszej instancji był Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawa, sygnatura akt – sygn. akt I C 2034/21. Sąd ten, rozpatrując przedmiotową sprawę, która dotyczy umowy o kredyt złotówkowy, zwrócił uwagę na zapisy umowne, które wzbudziły uzasadnione wątpliwości sądu co do ich zgodności z ustawą o kredycie konsumenckim. Sygnatura sprawy w TSUE to C-472/23.
Na co zwrócił uwagę warszawski Sąd Rejonowy?
Sąd ustalił m.in., że pozwany Bank pobierał odsetki nie tylko od kwoty, która została wypłacona konsumentowi, ale również od kredytowanych kosztów. Zapis ten wydał się sądowi wątpliwy, ponieważ taki sposób naliczania odsetek wpływa na zaniżenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania To z kolei jest niezgodne z ustawą o kredycie konsumenckim i stanowi podstawę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego przez konsumenta.
Ponadto, uwagę Sądu przykuła także inna kwestia. Mianowicie, chodzi o zapis umowny dotyczący zmiany opłat i prowizji. Zgodnie z umową, Bank mógł zmieniać wysokość opłat i prowizji w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z wymienionych w umowie warunków, takich jak np.:
- zmiana wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźników publikowanych przez GUS: inflacji, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw,
- zmiana lub wydanie nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy.
- zmiany cen usług i operacji, z których Bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i nie bankowych,
- zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski,
- zmiany przepisów podatkowych i/lub zasad rachunkowości stosowanych przez Bank, w zakresie w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy,
- zmiany zakresu lub formy świadczonych przez Bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank lub mających wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy.
Sąd, w związku z tak obszerną listą dosyć specyficznych czynników, mogących wpływać na zmianę wysokości opłat i prowizji, powziął wątpliwość, czy takie działanie Banku jest zgodne z przepisami obowiązującego prawa.
Czego dotyczą pytania prejudycjalne, które polski sąd skierował do TSUE?
Ze względu na dość poważne obiekcje co do legalności zapisów umownych, Sąd zdecydował się skorzystać z pomocy unijnego organu i skierować pytania prejudycjalne do TSUE, znanego z prokonsumenckich orzeczeń. Treść zadanych przez warszawski sąd pytań prezentuje się następująco:
- Czy art. 10 ust. 2 lit. g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG1 w kontekście motywu 6, 8 i 31 dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku, w którym, z uwagi na uznanie części postanowień umowy kredytu konsumenckiego za nieuczciwe, rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu podana przez kredytodawcę przy zawarciu umowy jest wyższa niż przy założeniu, że nieuczciwy warunek umowny nie jest wiążący, kredytodawca uchybił obowiązkowi nałożonemu na niego w tym przepisie?
- Czy art. 10 ust. 2 lit. k) dyrektywy 2008/48/WE w kontekście motywu 6, 8 i 31 dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że wystarczające jest podanie konsumentowi informacji o tym jak często, w jakich sytuacjach i o jaki maksymalnie procent mogą być podwyższone opłaty związane z wykonywaniem umowy, nawet jeśli konsument nie może zweryfikować zaistnienia danej sytuacji, a opłata może w konsekwencji zostać podwojona?
- Czy art. 23 dyrektywy 2008/48/WE w kontekście motywu 6, 8, 9 i 47 dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisom krajowym, które przewidują jedynie jedną sankcję za naruszenie obowiązku informacyjnego nałożonego na kredytodawcę, niezależenie od stopnia naruszenia obowiązku informacyjnego i jego wpływu na ewentualną decyzję konsumenta co do zawarcia umowy kredytu, która obejmuje uczynienie kredytu nieoprocentowanym i bezpłatnym?
Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawa skierował te pytania do Trybunału w czerwcu 2023 roku. Tak jak wspomnieliśmy na wstępie, 13 lutego br. zapadnie rozstrzygnięcie w zakresie tych właśnie pytań.
Dlaczego ten wyrok może być przełomowy?
Nierzadko w opinii publicznej wspomina się o tym, iż jakiś wyrok frankowy może okazać się przełomowy lub szczególnie istotny dla pewnej grupy konsumentów. W tym przypadku, ze względu na to, że sprawa nie dotyczy kredytu frankowego, a złotówkowego, sytuacja jest wyjątkowa i tym bardziej warta uwagi. Takich rozstrzygnięć jest bowiem stosunkowo mało nawet na polu krajowym, a tak jak wspomnieliśmy na wstępie – rozstrzygnięcie w sprawie C-427/23 będzie pierwszym rozstrzygnięciem TSUE odnośnie polskiej sprawy dotyczącej sankcji kredytu darmowego.
Warto wspomnieć, że temat naliczania odsetek od kosztów nie jest tematem nowym. Jest to stosunkowo powszechna praktyka wśród kredytodawców, dlatego jeżeli TSUE stwierdzi, że taki sposób naliczania odsetek narusza przepisy prawa, wielu Kredytobiorców będzie mogło dochodzić swoich praw przed Sądem – a to dla nas szczególnie istotne.
Podsumowując, warto więc poczekać na decyzję TSUE. Gdy tylko pojawi się więcej informacji w tym kontekście, z pewnością Państwa o tym poinformujemy.
AUTOR: Kancelaria