Baza wiedzy

Kwestie związane z ustaniem obowiązku alimentacyjnego dotyczą zarówno osób zobowiązanych do płacenia alimentów, jak i tych, które otrzymują świadczenia. Obowiązek alimentacyjny może ustać np. w momencie osiągnięcia pełnoletności przez dziecko lub w przypadku zmiany sytuacji życiowej zobowiązanego, jednak konieczne jest dopełnienie w tym celu kilku formalności. Kiedy i w jakich okolicznościach może ustać obowiązek alimentacyjny?

Ustanie obowiązku alimentacyjnego – na czym polega?

Prawne zakończenie procesu płacenia alimentów na dziecko, rodzica lub byłego małżonka określa się jako ustanie obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek alimentacyjny, nałożony przez sąd, ma na celu zabezpieczenie potrzeb materialnych osoby uprawnionej do otrzymywania świadczenia. Przepisy prawa rodzinnego określają, w jakich sytuacjach można wnioskować o zwolnienie z płacenia alimentów. Ustanie obowiązku alimentacyjnego oznacza, że osoba zobowiązana do płacenia alimentów przestaje być – w świetle prawa – zobligowana do uiszczania kolejnych płatności na rzecz uprawnionego. Zwolnienie z tego obowiązku wymaga jednak złożenia pozwu i rozpatrzenia go w postępowaniu sądowym. Dopiero na podstawie decyzji wydanej przez sąd możliwe jest, zgodne z prawem, ustanie obowiązku alimentacyjnego.

Kiedy kończy się obowiązek alimentacyjny?

Obowiązek alimentacyjny może ustać w różnych okolicznościach. Główne przesłanki do podjęcia przez sąd decyzji o zwolnieniu osoby z płacenia alimentów to m.in.:

• osiągnięcie pełnoletności przez dziecko

Obowiązek alimentacyjny wobec dzieci może się zakończyć w momencie 18. urodzin dziecka. Należy mieć jednak na uwadze, że – jeżeli dziecko kontynuuje naukę i z tego powodu nie może podjąć pracy, która pozwoliłaby mu się utrzymać – rodzic nadal jest zobowiązany do płacenia alimentów. Sąd może uwzględnić również inne, indywidualne okoliczności uniemożliwiające dziecku podjęcie pracy zarobkowej, np. problemy zdrowotne lub niepełnosprawność.

• samodzielność finansowa dziecka

Obowiązek alimentacyjny może zostać zakończony, gdy dziecko osiągnie samodzielność finansową niezależnie od tego, w jakim jest wieku lub czy nadal kontynuuje naukę, np. na uczelni wyższej. Jeżeli dziecko ma stałą pracę i jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoje życiowe potrzeby, to rodzic nie musi dłużej wspierać go finansowo.

• zmiana sytuacji życiowej

Zwolnienie z alimentów jest możliwe także w przypadku zmiany sytuacji życiowej osoby zobowiązanej do płacenia świadczeń. Można złożyć pozew do sądu o ustanie obowiązku alimentacyjnego np., gdy u osoby płacącej alimenty stwierdzono poważną chorobę, stała się ona inwalidą, a obecny stan zdrowia uniemożliwia jej kontynuowanie zatrudnienia lub podjęcie pracy. Także w przypadku utraty zatrudnienia lub wzrostu kosztów utrzymania nowej rodziny można starać się o zakończenie obowiązku alimentacyjnego.

• śmierć zobowiązanego lub uprawnionego do alimentów

Obowiązek alimentacyjny ustaje automatycznie również w momencie śmierci osoby zobowiązanej do płacenia alimentów lub osoby uprawnionej do ich otrzymywania. W przypadku śmierci zobowiązanego, długi alimentacyjne mogą stać się częścią masy spadkowej, jeśli nie zostały zapłacone wcześniej.

Pozew o ustanie obowiązku alimentacyjnego

Aby możliwe było zakończenie obowiązku alimentacyjnego zgodnie z prawem, należy złożyć do sądu odpowiedni pozew. Dokument warto sporządzić pod okiem adwokata, który doradzi, jak prawidłowo sformułować jego treść oraz jakie inne wnioski lub dowody do niego dołączyć. Pozew należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do otrzymywania alimentów.

Następnie sąd wyznacza termin rozprawy, na której obie strony mają możliwość przedstawienia swoich argumentów dotyczących zwolnienia z obowiązku płacenia alimentów. Sąd przeanalizuje wnioski i dowody w sprawie i na ich podstawie zasądzi całkowite ustanie obowiązku alimentacyjnego lub jego modyfikację.

Podsumowanie

Ustanie obowiązku alimentacyjnego może nastąpić z różnych powodów. Najważniejszą przesłanką jest osiągnięcie samodzielności i finansowej stabilizacji przez dorosłe dziecko. Jeżeli osoba zobowiązana do płacenia alimentów ma trudności finansowe, np. z powodu utraty pracy, poważnej choroby lub nie może kontynuować zatrudnienia przez udział w wypadku, sąd może orzec o zwolnieniu z obowiązku. Żeby było to możliwe, należy uprzednio złożyć pozew do sądu i dokładnie przedstawić swoją sytuację.