Baza wiedzy

Rozwód to nie tylko zakończenie małżeństwa i uregulowanie spraw majątkowych między partnerami. Najtrudniejszym i najbardziej emocjonującym etapem sprawy w sądzie jest ustalenie sprawowania opieki nad dziećmi. W naszym artykule omówimy czynniki wpływające na decyzję sądu w tym zakresie, a także przedstawimy podstawowe rodzaje sprawowania opieki nad dziećmi po rozwodzie. 

Jakie kryteria są brane pod uwagę przy przyznawaniu opieki nad dzieckiem?

Zasady sprawowania opieki nad dziećmi mogą być ustalone w drodze porozumienia między rodzicami. W tym celu należy w sądzie złożyć odpowiedni dokument zawierający takie kluczowe ustalenia jak m.in. miejsce zamieszkania dziecka po rozwodzie, harmonogram spotkań z drugim rodzicem, zasady dotyczące podejmowania decyzji w sprawach ważnych dla dziecka oraz określenie wysokości alimentów. 

W przypadku braku porozumienia w kwestii opieki nad dziećmi sprawa jest rozstrzygana przez sąd rodzinny. Przy podejmowaniu decyzji sąd zawsze kieruje się dobrem dziecka, biorąc pod uwagę takie kryteria jak:

• wiek i potrzeby dziecka,
• dotychczasowe relacje dziecka z obojgiem rodziców,
• zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i poczucia stabilności,
• możliwości finansowe i lokalowe opiekunów,
• relacje między rodzicami — czy są zdolni do współpracy.

Sąd może również kierować się opiniami biegłych psychologów i pedagogów lub wziąć pod uwagę zdanie samego dziecka, pod warunkiem że jest na tyle dojrzałe emocjonalnie, aby móc podejmować tak ważne życiowe decyzje. 

Rodzaje opieki nad dziećmi 

Opieka wspólna

To najczęściej stosowany podział opieki nad dziećmi, który polega na tym, że rodzice mają takie same prawa względem dziecka w kwestii decydowania o ważnych dla niego sprawach. W tym przypadku małoletni ma stałe zamieszkanie wyłącznie u jednego z rodziców. Sprawowanie wspólnej opieki jest możliwe jedynie w sytuacji, gdy rodzice potrafią ze sobą współpracować i skutecznie się ze sobą komunikować. 

Opieka jednostronna

Polega na powierzeniu sprawowania opieki nad dzieckiem wyłącznie jednemu z rodziców z równoczesnym ograniczeniem lub pozbawieniem władzy rodzicielskiej drugiego z opiekunów. Taka decyzja jest podejmowana przez sąd, gdy rodzice pozostają ze sobą w konflikcie, przez co wspólna opieka byłaby po prostu niemożliwa. Wtedy wyłącznie jeden z opiekunów ma prawo do decydowania o takich kwestiach jak m.in. wybór szkoły, sposób leczenia czy wyjazd za granicę. 

Opieka naprzemienna

Opieka naprzemienna, jak sama nazwa wskazuje, polega na sprawowaniu przez rodziców opieki nad dzieckiem w równych odstępach czasu, np. 1- lub 2-tygodniowych. Ten podział również wymaga wspólnej komunikacji, a także bliskiego zamieszkania rodziców — tak, aby codzienny dojazd do przedszkola czy szkoły nie stanowił problemu. 

Prawo do kontaktów z dzieckiem

Warto podkreślić, iż nawet w przypadku sądowego ograniczenia lub odebrania władzy rodzicielskiej, rodzic nadal ma prawo i zarazem obowiązek do utrzymywania kontaktów ze swoim dzieckiem. Drugi z rodziców nie powinien więc utrudniać tych kontaktów, bowiem działa niezgodnie z obowiązującym prawem. Oczywiście nie dotyczy to sytuacji, gdy wizyty z rodzicem pozbawionym praw stanowiłyby zagrożenie lub miałyby zły wpływ na małoletniego.