Baza wiedzy

Postępowanie nakazowe, a upominawcze

Kiedy wyczerpane zostały możliwości polubownego dochodzenia roszczenia od dłużnika, pozostaje wybranie drogi sądowej. W zależności od okoliczności sprawy, charakteru roszczenia i dowodów, którymi dysponujemy spór może zostać rozpoznany w postępowaniu nakazowym, upominawczymi lub uproszczonym. Dzisiejszy wpis na blogu zostanie poświęcony porównaniu postępowania upominawczego i nakazowego, które są ze sobą często mylone, albowiem zarówno w jednym jak i drugim postępowaniu może zostać wydany bez przeprowadzenia rozprawy nakaz zapłaty, jednak podstawy ich zainicjowania są inne.

Postępowanie nakazowe

Sąd rozpozna sprawę w postępowaniu nakazowym, jeżeli wierzyciel będący powodem dołączy do pozwu ściśle określone dokumenty, które udowodnią istnienie i wysokość jego roszczenia. Tego rodzaju dowodami są :

1. dokument urzędowy;
2. zaakceptowany przez dłużnika rachunek – np. podpisana przez dłużnika faktura VAT;
3. wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu;
4. zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i niezapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym.

Nakaz zapłaty może być wydany także m.in. przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu. Co ważne – aby do tego doszło prawdziwość i treść tych dowodów nie może budzić wątpliwości sądu.

Postępowanie upominawcze

Zdecydowanie łatwiej jest udowodnić swoje roszczenie w postępowaniu upominawczym. Wniesienie pozwu i w konsekwencji wydanie nakazu zapłaty jest bowiem możliwe w sytuacji, gdy:

1. roszczenie jest oczywiście zasadne;
2. przytoczone w pozwie okoliczności nie budzą wątpliwości;
3. zaspokojenie roszczenia nie zależy od świadczenia wzajemnego;
4. miejsce pobytu pozwanego jest znane albo jeśli doręczenie mu nakazu może nastąpić w kraju.

Podobieństwa

W obu postępowaniach sąd rozpatruje pozew na niejawnym posiedzeniu, bez udziału stron. Jeżeli sąd na skutek powództwa wierzyciela wyda nakaz zapłaty, to jednocześnie nakazuje się pozwanemu, aby w ciągu 2 tygodni od doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami sądowymi lub w tym samym terminie wniósł: zarzuty (w postępowaniu nakazowym) lub sprzeciw (w postępowaniu upominawczym). Jeżeli zarzuty lub sprzeciw zostaną wniesione prawidłowo przewodniczący wyznaczy rozprawę i sprawa zostanie rozpoznana na zasadach ogólnych. Jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie zarzutów lub sprzeciwu wymaga również zachowania tej formy.

Różnice:

Jak już było wcześniej wspomniane to, co odróżnia oba postępowania, to charakter dowodów, które umożliwią zainicjowanie postępowania. Kolejną odrębnością, o której już była mowa, to innego rodzaju środki odwoławcze od nakazu zapłaty – sprzeciw w postępowaniu upominawczym oraz zarzuty w postępowaniu nakazowym.

Choć zdecydowanie trudniej jest uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, to postępowanie samo w sobie jest de facto wyjściem tańszym i szybszym dla wierzyciela. Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych powód od pozwu w tym postępowaniu musi uiścić jedynie 1/4 stosunkowej opłaty sądowej. W przypadku postępowania upominawczego wraz z pozwem o zapłatę należy wnieść opłatę sądową wynoszącą 5% wartości przedmiotu sporu. Wyniesie ona nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł.

Sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli wierzyciel będzie dochodzić roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Natomiast postępowanie upominawcze ma na celu wydanie nakazu zapłaty jeśli powód dochodzi jedynie świadczenie pieniężnego. W innych sprawach zostanie wydany tylko wtedy, jeżeli tak stanowi przepis szczególny.